Smutny grudzień 1942 i styczeń 43 roku dla miejscowości gminy Komarów-Osada, kiedy to tysiące mieszkańców zostało wysiedlonych niejednokrotnie w ciągu kilku godzin pozbawionych swojego dobytku i wypędzonych przez niemieckiego okupanta, często na długą tułaczkę po terenach Generalnej Guberni – w ciężkich, niehumanitarnych warunkach, w głodzie, zimnie i poniżeniu. Wielu z nich nigdy nie powróciło.
1 września 1939 r. wczesnym rankiem rozpoczęła się II wojna światowa – najstraszniejsza wojna w dziejach świata. Niemcy hitlerowskie zaatakowały nasz kraj niosąc śmierć, cierpienie i tragedię ludności cywilnej. Były to działania antyhumanitarne, sprzeczne z wszelkimi konwencjami i prawami wojennymi.
Właśnie 76 lata temu, w nocy z 27 na 28 listopada 1942 roku, Niemcy rozpoczęli na Zamojszczyźnie zakrojoną na szeroką skalę akcję wysiedleńczą. Jej bilans był tragiczny – do sierpnia 1943 roku, okupanci przeprowadzili brutalną pacyfikację prawie 300 polskich wsi. Ponad 100 tys. ich mieszkańców wywieziono z domów. Wśród wypędzonych było przeszło 30 tys. dzieci. Wysiedlanych umieszczano w obozach w Zwierzyńcu i Zamościu. Dzieci kierowano w głąb kraju (zwykle w kierunku Warszawy) bądź do Rzeszy. Miejsce wysiedlonych zajęli niemieccy koloniści z Besarabii, Chorwacji lub Ukraińscy. Przejmowali opuszczone gospodarstwa, zostali uzbrojeni i umundurowani, dano im władzę nad pozostałymi Polakami.
Okrutny los spotkał również mieszkańców naszej gminy. Całkowicie wysiedlono miejscowości: Dub, Huta Komarów, Janówka, Komarów-Osada, Komarów Wieś, Krzywystok, Ruszczyzna, Wolica Brzozowa, Wolica Śniatycka, Zubowice. Sam Komarów był wysiedlany dwukrotnie 14 grudnia 1942 r. i 17 stycznia 1943 r. W obu łącznie zginęło 51 osób, w tym 16 kobiet i 3 dzieci. Spłonęło kilka zabudowań.
Tragiczne wydarzenia minionych lat upamiętnione zostały w Gminie Komarów-Osada 22 lutego 2018 roku. Przybyli na uroczystości, zebrali się na placu kościelnym w miejscu w którym był punk zborny podczas wysiedleń mieszkańców Komarowa-Osady. Uczestnicy uroczystości na czele z pocztami sztandarowymi przeszli w miejsca pamięci ofiar walk z hitlerowskim najeźdźcą. Na miejscowym cmentarzu uczczono poległych modlitwą, władze gminy wraz z dyrektorami szkół złożyli kwiaty a młodzież szkolna zapaliła znicze. Po części oficjalnej w hali sportowej miejscowej szkoły zaprezentowano okolicznościowy program artystyczny przygotowany przez nauczycieli i młodzież ze szkoły podstawowej. Zaprezentowano patriotyczne wiersze miejscowych twórców i spisane wspomnienia świadków tych tragicznych wydarzeń mających miejsce w naszej gminie.
Uzupełnieniem tych przejmujących wierszy i wspomnień były piosenki i wymowna dekoracja. Na zakończenie mogliśmy obejrzeć prezentację nawiązującą do tych chwil. Wspomnienia minionych wydarzeń uzmysłowiły zebranym ogrom tragedii i cierpień, które ponosili Polacy w tym tragicznym okresie.
Uroczystościom towarzyszyły dwie wystawy, poświęcone wysiedleniom i okupacji. Pierwsza została przygotowana ze zbiorów Biblioteki Publicznej w Komarowie-Osadzie, a druga, plastyczna, była podsumowaniem konkursu poruszającego tematykę wysiedleńczą. Spośród 31 prac wykonanych przez siódmoklasistów oraz uczniów klas gimnazjalnych, komisja przyznała 3 nagrody i 6 wyróżnień, pozostali uczestnicy otrzymali dyplomy za udział.
Oto laureaci konkursu:
I miejsce – Olaf Majcher- klasa VII b
II miejsce Oliwia Wałasztyn- klasa VII b
III miejsce – Karolina Kość – klasa III b gimnazjum
Wyróżnienia:
- Oskar Pawliszak-klasa VII b,
- Wojciech Schab-klasa VII b,
- Justyna Niedzielak-klasa VII b,
- Jakub Wróblewski-klasa III a gimnazjum,
- Daria Krosman-klasa III b gimnazjum.
Uroczystość 76 Rocznicy Wysiedleń Komarowa-Osady i okolicznych miejscowości ma za zadanie przypominać nam, młodemu pokoleniu, że wolność jest darem, który dostaliśmy po naszych przodkach, którzy przelali swoją krew, po to abyśmy my mogli mówić i pisać w swoim ojczystym języku i żyć w wolnej Polsce.
